Krempna

Wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Krempna. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Krempna oraz dyrekcji Magurskiego Parku Narodowego.

Szerokość geograficzna 4930\'38.8''N

Długość geograficzna 2130\'15.3''E

Historia

Wieś lokowana na prawie magdeburskim w I połowie XV wieku jako niemiecka kolonia Krummbach (nm. krumm – krzywy, zakrzywiony + nm. bach – potok; tak wygląda właśnie Wisłoka w miejscu, gdzie lokowano osadę).

Wieś założył Mikołaj Stadnicki. Do połowy XVII wieku pozostawała ona częścią kompleksu dóbr hr. Stadnickich. Mikołaj zmarł w 1510 r . i dobra te odziedziczył kasztelan sanocki Andrzej Stadnicki. Po śmierci kasztelana, w 1554 roku jego synowie – Marek i Mikołaj Stadniccy podzielili między siebie posiadłości ojca. Właścicielami tych ziem Stadniccy pozostawali do 1663 roku,kiedy to dobra rodowe podzielono pomiędzy Aleksandra Tymienieckiego i Stadnickich. W końcu XVII wieku dobra żmigrodzkie wraz z Krempną przejęli Wiśniowieccy, kolejnymi właścicielami byli Wiśniowieccy, Radziwiłłowie (m.in. Karol Radziwiłł), Józef Bobowski, Stanisław Grzembski, Józef Zubrzycki, Józef i Anna Cichońscy, Dankiewiczowie, Jan Lewicki i Józef Kalasenty Dankiewicz, Potuliccy (m.in.Franciszka Potulicka}. W 1457 i 1657 roku stacjonowały tu wojska węgierskie, które zniszczyły znacznie Krempną.

W roku 1849 wieś opanowała wielka epidemia cholery, a jej nawrót nastąpił w roku 1873. Do 1914 wieś liczyła 1200 mieszkańców. W 1914 wojska węgierskie wygnały krempnian, zmuszając ich do schronienia się w Żydowskim. W 1915 roku wieś została ponownie spustoszona na skutek operacji gorlickiej.7 września 1939 r., walki z nacierającymi od południa niemieckimi kolumnami pancernymi toczył w okolicach Krempnej batalion Obrony Narodowej Rzeszów. Powstała tam na początku wojny trasa przerzutowa przez Hałbów i Hutę Krempską zwana Korytarzem, która istniała do końca okupacji. W październiku 1939 roku, już po zajęciu przez Niemców Krempnej, zjawiła się we wsi ukraińska delegacja, która oświadczyła, że: "była Polska, ale już jej nigdy nie będzie. Panowali Polacy, ale teraz już nie będą nigdy. Polaczki dwacet (20) lat kręcili nam językami a teraz kręcić nie będą". W październiku 1939 powołano jeszcze ukraińską administrację za przyzwoleniem Niemców i do szkół jako obowiązkowy wprowadzono język ukraiński. Posterunek policji w Krempnej obsadzony był 12 ukraińskimi funkcjonariuszami dowodzonymi przez niemieckiego komendanta. Ten teren obejmowała Placówka AK Żmigród Zimorodek z dcą sierżantem Józefem Przybyłowskim Zdzisławem.

25 kwietnia 1943 r. gestapowiec Wilhelm Schuhmacher sprowadził 16 kalekich Łemków, Romów, Żydów na cmentarz do Nowego Żmigrodu i rozstrzelał ich. Patrole AK Antoniego Zawadzkiego Teresy urządzały różne akcje, np. zlikwidowały ukraińskiego komendanta posterunku w Krempnej. 13 września 1944 wieś została zajęta przez wojska radzieckie.Po roku 1944 rozpoczęły się represje na Akowcach, których osadzano w więzieniach i w obozach lub wywożono na Syberię. Z Krempnej do ZSRR przesiedlono miejscowych Rusinów w okolice miasta Kałusza w obw. lwowskim. Z 10 tys. Rusinów zamieszkujących do 1939 gminę Krempna wysiedlono do roku 1947 ponad 80%. W lipcu 1946 nastąpił ostatni napad ukraińskich nacjonalistów z UPA na wieś.

W roku 1973 Krempna została ponownie siedzibą władz gminy.

Turystyka

• Cerkiew greckokatolicka  pw. świętych Kosmy i Damiana (od 1971 r. kościół rzymskokatolicki)
• Niewielki zalew na rzece Wisłoka
• Ośrodek jazdy konnej.

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Krempna