Polski / Polski  English / Angielski  Русский / Rosyjski
E-mail:
Hasło:
» Załóż konto
» Zaloguj podpisem elektronicznym

Mrzygłód



            Wieś, niegdyś miasteczko w dolinie Sanu, na lewym brzegu rzeki, na Pogórzu Dynowskim. Leży przy drodze wiodącej z Sanoka doliną Sanu do Ulucza, w miejscowości skrzyżowanie z drogą w kierunku Tyrawy Wołoskiej. Obecnie mieszka tu 436 osób. Istnieje ośrodek zdrowia, poczta, Ochotnicza Straż Pożarna, Wiejski Dom Kultury, dwa sklepy spożywcze, przystanek PKS.

Szerokość geograficzna 4937\'6.11''N

Długość geograficzna 2216\'22.1''E

 

HISTORIA

 

Miejscowość wzmiankowana w połowie XIV wieku, końcem XIV wieku własność Władysława Opolczyka.
12 września 1425 Władysław Jagiełło powierzył Matiaszowi ze Zboisk założenie miasta na prawie niemieckim. W 1431 roku król nadaje miastu prawo odbywania 2 jarmarków w roku: przez tydzień przed Zielonymi Świątkami i przed Narodzeniem Najświętszej Panny Marii oraz targów tygodniowych wg zwyczaju miast Sanoka i Krosna. Parafia rzymsko-katolicka wzmiankowana jest w 1410 roku, w 1424 powstaje kościół. Informację o istnieniu parafii prawosławnej znajdujemy pod datą 1515. W 1435 roku wybuch w mieście pożar, o który mieszczanie oskarżyli 3 mieszkańców Hłomczy i Tyrawy (?). Królowa Zofia, mając oprawę na starostwie sanockim nadaje, z powodu pożaru wolność opłat na 3 lata 15 mieszczanom. W latach 1492, 1498 i 1624 miasto niszczą napady tatarskie. W 1547 r. Zygmunt I Stary, ustanowił jarmarki: na Boże ciało, św. Bartłomieja i Nowy Rok. Następne zniszczenia przynosi najazd wojsk Rakoczego w 1657 roku. W 1616 roku pojawia się nowa nazwa miejscowości – „miasteczko Mrziglod”. W XVII wieku Mrzygłód znany był z wyrobu ceramiki. Tradycja garncarska przetrwała tu do połowy XX wieku. Najznamienitsze rody garncarskie to: Krzanowscy, Sokołowscy, Starościakowie, Chutkowscy, Raszkiewiczowie, Rudniccy. Niestety, obecnie rzemiosło to znikło zupełnie. Mrzygłód pozostawał miastem królewskim od 1431 do 1772 r. W siedemnastym wieku rozpoczął się jego powolny upadek gospodarczy. Wydatnie przyczyniły się do tego wspomniane najazdy obcych wojsk, jak i liczne pożary i powodzie.
Według miejscowej tradycji zmianę nazwy miasta z Tyrawa na Mrzygłód spowodowała epidemia tyfusu, która wybuchła na wskutek nieurodzaju, podczas której zmarło wielu mieszkańców. W siedemnastym i osiemnatym stuleciu Mrzygłód stanowił ośrodek klucza dóbr, do którego należała Dobra i Łodzina.

Na dawnym rynku miejskim stał w XVIII w. drewniany ratusz, który spłonął prawdopodobnie podczas ostatniego pożaru miasta w 1855 r. Ostatecznie prawa miejskie utracił Mrzygłód w 1955 r.

Istnieje hipoteza, iż około 1430 roku San zmienił koryto, dzieląc miejscowość na dwie, oddzielne osady – obecnie Mrzygłod, leżący na prawym brzegu oraz wieś Tyrawa Solna, leżąca na lewym. W siedemnastym wieku, w popularnym użyci była również nazwa Miasteczko, w odniesieniu do Mrzygłodu. Mieszkańcy Mrzygłodu trudnili się również flisactwem, spławiając sól, drewno, dziegieć i ceramikę. Pracowali tu również rzemieślnicy wszystkich niemal profesji. Na początku dwudziestego wieku zbudowano na „Kikowej Górze” kopalnie ropy naftowej. Na wschód od rynku istniała żydowska bożnica, zniszczona w czasie II wojny.

 

 

ZABYTKI

 

  1. Kościół parafialny p.w. Rozesłania Apostołów. Wzniesiony w 1 ćwierci XV wieku, prawdopodobnie jest to
    rok 1424, został zniszczony w 1624 r. Przez Tatarów w 1624 roku. Wielokrotnie odnawiany i przerabiany – w latach 1624, 1881,1934, 1865 - zatracił gotyckie cechy. Orientowany, murowany z kamienia łamanego,
    potynkowany, jednonawowy. Wewnątrz sklepienia zapewne z XVII wieku. W prezbiterium krzyżowo-
    kolebkowe, w nawie pozorne – kolebkowe, , w zakrystii kolebkowe. Pod kościołem niedostępne krypty
    grobowe. Okna zmieniono w 1934 roku. Portal z prezbiterium do zakrystii prostokątny, profilowany,
    kamienny z pierwszej połowy XVI wieku. Z zewnątrz kościół opięty jednouskokowymi szkarpami z
    kapnikami. Dachy dwuspadowe, pokryte blachą. Nad nawą wieżyczka syganturkowa. W ołtarzu
    głównym
    obraz Chrystusa Króla z datą 1660. Chrzcielnica drewniana z 1 połowy XVIII wieku. Pod ołtarzem
    głównym grób Krzysztofa Bartłomieja Scholackiego.
    Przy kościele murowana dzwonnica parawanowa wzniesiona w 1836 roku.

Miejscowa legenda mówi, że przy budowie kościoła pracowali krzyżacy – jeńcy spod Grundwaldu.

  1. Cerkiew p.w. Zaśnięcia Bogurodzicy z 1901 roku., murowana, orientowana, potynkowana. Wzniesiona w miejscu starszej, która spłonęła podczas pożaru w 1893 roku. Zamieniona po wysiedleniach na magazyn, obecnie w ruinie.

  2. Zabytkowy układ architektoniczny rynku – domy wzdłuż pierzei rynku wzniesione po pożarze w 1893 roku. Ustawione do niego kalenicowo lub szczytowo, drewniane, konstrukcji zrębowej. Parterowe, na murowanych piwnicach . Dachy dwuspadowe, kryte blachą, szczyty szalowane deskami, niekiedy z ozdobną wycinanką.

  3. Kuźnia – rynek, dom nr 12, Zbudowana końcem dziewiętnastego wieku. Konstrukcji zrębowej, połączony z budynkiem gospodarczym.

  4. Młyn wodny – położony w przysiółku Juhnie. Wzniesiony około 1900 r. Konstrukcji zrębowej, połączony z budynkiem gospodarczym. Funkcjonował do 1950 roku.

  5. Kapliczki murowane, potynkowane, z dziewiętnastego stulecia.

  6. Stary cmentarz – położony na płn. – zach. od rynku. Zachowana dziewiętnastowieczna kamieniarka.

  7. Pomnik Władysława Jagiełły postawiony w 1910 roku na rynku miejskim, został zniszczony przez Niemców w 1942 r. W 1960 roku pomnik odtworzono.

 

 

SZLAKI

 

Pieszy szlak dydaktyczny - Szlak Ikon, znakowany kolorem niebieskim.

Rowerowy szlak dydaktyczny – Szlak Nadsańskich Umocnień – znakowany kolorem czarnym.

Szlak wodny – Błękitny San.

 

..

 



Opracował:Grzegorz Dereń
przewodnik beskidzki
tel. 510068379




 
Brak komentarzy
Produkcja i Hosting ZETO-RZESZÓW