Zdynia (dodatkowa nazwa w j. łemkow. Ждыня, trb. Żdynia; ukr. Ждиня) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie, nad rzeką Zdynia. 
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Historia Zdyni
Zdynia sięga początkami XIV wieku, kiedy to w 1316 zamieszkał w Szymbarku, Paweł Gładysz h. Gryf, mieszczanim z Nowego Sącza pierwszy tenut Szymbarku z rodu Gładyszów ok. 1330, podrządczy sądecki, który wykazał się jako rycerz w walkach obrony Polski.
Jego syn Jan Gładysz (zarządca dóbr królewskich) podrządczy sądecki, rządca sądecki (1356) właściciel Szymbarka, był właścicielem terenów gorlickich, wszak 27 października 1359 w Sączu za zasługi swoje i ojca od Kazimierza Wielkiego otrzymał tereny po obu stronach rzeki Zdyni Wielkiej i Zdyni Małej, cały las po obu brzegach rzeki Ropy, aby tam lokować mógł wsie na prawie magdeburskim. Potem przejęli Zdynie potomkowie Piotr Gładysz z Szymbarku Mikołaj Gładysz z Łosia, burgrabia muszyński, w 1419 oczyszczony z zarzutu nieszlachectwa.
Potem rezydencję przejął Stanisław Gładysz z Kowalowa h. Gryf, tenut Szymbarku, dziedzic Kowalowej, Gilowej (od 1477), Uścia, komornik ziemski biecki 1486, sędzia grodzki biecki mąż Katarzyna Barczkowska Katarzyny Barczkowskiej c. Jakuba Barczkowskiego. W 1486 Jan Gładysz z Szymbarku nabył w tym terenie gorlickim miejscowości, takie jak np. pozostałe części wsi Polna od Jakuba Staszkowskiego, syna Stanisława za 400 grzywien. Po jego śmierci, opiekunem małoletnich dzieci dziedziców Bielanki był w 1504 bratanek Jakub Gładysz z Kowalowych. Po osiągnięciu wieku dorosłego, dziedzictwo gorlickie przejął syn Jana, Erazm Gładysz. Dwór postawiony w 1540 roku stanowił centrum władzy rodu polskich rycerzy Gładyszów tzw. "dominium Ropa" z którego zarządzali pobliskimi terenami klucza Gorlickiego.W 1557 właścicielem wsi był Stanisław Gładysz. Klucz szymbarski był następnie w posiadaniu Szymona Gładysza pisarza grodzkiego spiskiego 1561; właściciel Zdyni, Polany, Szymbarka, i Szymanowic 1581. Ostatnim z rodu Gładyszów i tej miejscowości był Paweł Gładysz, syn Szymona, do którego należał Szymbark do 1590. Piotr Gładysz, zeznał w testamencie z 1611, że Gładyszowie na zawsze przenoszą się z ziemi bieckiej w Sandomierskie. Na miejsce Gładyszów przybyli Strońscy, później Siedleccy, Bronikowscy. Z końcem XVIII w. nabył tę miejscowość ks. Jan Bochniewicz prałat gnieźnieński. W 1808 roku przekazał on klucz szymbarski na własność swym siostrom i siostrzeńcom.
Znajduje się tutaj drewniana prawosławna cerkiew pod wezwaniem Opieki Matki Bożej, siedziba miejscowej parafii. Ze Zdyni pochodził Maksym Sandowycz – święty, męczennik prawosławny, którego grób znajduje się na cmentarzu parafialnym. Na cmentarzu znajduje się także kwatera mieszcząca cmentarz wojenny nr 52 z I wojny światowej. W Zdyni co roku odbywa się Święto Kultury Łemkowskiej – „Łemkowska Watra”.
Szlaki turystyczne
czerwony - Regietów – Rotunda (771 m) – Zdynia (Ług) – Krzywa – Wołowiec (Główny Szlak Beskidzki)
Zdynia (Ług) – cmentarz wojenny nr 51 na Rotundzie (szlak cmentarny poprowadzony razem z czerwonym)
Źródło: wikipedia.org
|
