Kryg – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Lipinki.
Historia
W XIV - XVIII w. wieś należąca do królewszczyzn podległych starostwu bieckiemu. Na terenie wsi znajduje się kilka przysiółków: Stary Kryg, Pańskie Pola, Granice, Świniarki, Jedle. Nad przysiółkiem Granice wznosi się góra Zamkowa (lub Zamek). Tuż pod szczytem odnaleziono ślady zamczyska (lub dworu obronnego) z XV - XVI wieku (fragmenty ceramiki i murów). W tym samym przysiółku znajduje się również wzgórze, na którym według legend w XVIII i XIX był ogromny, masowy cmentarz dla zwierząt i ludzi, którzy zmarli w czasie epidemii.
Podczas II wojny światowej kpr. Jan Sajchta z Krygu zginął podczas akcji partyzanckiej na dom członków ukraińskiej policji . Na pograniczu Lipinek i Rozdziela 17 sierpnia 1944 został ciężko ranny. Zaalarmowany strzałami oddział niemiecki przybył natychmiast na miejsce akcji i tu na podwórzu domu dobił partyzanta. W Krygu kilkakrotniestacjonowały duże oddziały niemieckie, wymuszając kwaterunek u zamożniejszych chłopów.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Archeologia
Osadnictwo istniało w tym miejscu przed X w. o czym świadczą wykopaliska w okolicach zamku.
Toponimia
Kryg 1377, Kryk, 1680. Podstawą przyjęcia nazwy była w średniowieczna forma Krїg, wg słownika Gotta, jest to nazwa osobowa od niem. Krieg
Położenie geograficzne
Wieś położona u podnóża Dubnakowej Góry (479 m n.p.m.) i Łysuli (551 m n.p.m.), w dolinie bezimiennego potoku stanowiącego lewobrzeżny dopływ Lipianki. Centrum wsi leży ok. 320 m n.p.m., zabudowania są na wysokości około 300–400 m n.p.m., a najwyżej położone zabudowania na wysokości ok. 400 m n.p.m. Zabudowania Krygu rozciągają się na północ i na południe od tzw. "Cesarskiej Drogi" z Gorlic do Dukli
Architektura i zabytki
Na terenie wsi znajduje się kilkadziesiąt szybów naftowych (obecnie w znacznej części likwidowanych). Historia wydobycia ropy naftowej w okolicy wsi sięga XIX wieku. Najbardziej znana - kopalnia "Petrol".
W centrum wsi znajduje się również kościół z lat 30. XX wieku. Parafia w Krygu powstała w 1930 roku, po odłączeniu się od Libuszy. Kościół powstał w latach 1932-34, pierwszym proboszczem był ksiądz Adam Chmiel. Wyposażenie wewnętrzne kościoła, w tym organy, zostało wykonane głównie za proboszcza Stanisława Gąsiorka.
Obok kościoła, w odległości około 300 metrów, znajduje się cmentarz. Cmentarz jest przedzielony lokalną drogą na część "starą" (groby głównie z lat 50.-70.) i nową (używana obecnie). W obydwu częściach znajdują się kaplice cmentarne.
Ponad miejscowym cmentarzem znajduje się wzgórze ze starym krzyżem wśród drzew. Prawdopodobnie było ono pierwotnym cmentarzem.
Źródło: Wikipedia.org
|
