Zagórzany – wieś w Polsce położona (263 m n.p.m.) w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Gorlice.
Historia
Przypuszczalnie lokowana w XIII w., pierwsza wzmianka pochodzi z 1319 r. Stanowiły własność klasztoru tynieckiego. Po kasacji dóbr klasztornych Zagórzany zostały zakupione przez Wielopolskich z Kobylanki, następnie drogą koligacji rodzinnych przeszły w posiadanie Skrzyńskich. Nowy właściciel Tadeusz Skrzyński wybudował tutaj w latach 1834-1839 dwór w stylu neogotyckim według projektu arch. Franciszka Lanciego. Zamek został odnowiony w roku 1900, a w 1928 rozbudowany (według projektu Juliusza Nagórskiego).
W zamku Tadeusz Skrzyński założył szkołę dla zubożałych szlachcianek, w której wykładał poeta i geograf, Wincenty Pol. Tam też pisał część swoich utworów. Przebywał tu także w czasach swojej młodości i malował Artur Grottger.
Po 1945 w zamku mieścił się Państwowy Dom Dziecka. Obecnie zamek jest malowniczą opustoszałą ruiną. W parku zachował się stary drzewostan. Niedaleko parku znajduje się mauzoleum Skrzyńskich projektowane przez Mariana Teodora Talowskiego.
W mauzoleum spoczywa m.in. hr. Aleksander Józef Skrzyński były właściciel Zagórzan, minister spraw zagranicznych w latach 1922-1923, delegat ówczesnego rządu polskiego przy Lidze Narodów oraz prezes Rady Ministrów w 1925-1926. Po przewrocie majowym wraz z W. Sikorskim usunął się z kół rządzących, zginął w wypadku samochodowym w 1931 r.
Kościół w Zagórzanych wzniesiony w 1816 r.(w miejscu starego drewnianego) murowany bez wyraźnych cech stylowych, w ostatnich czasach rozbudowany.
Na terenie wsi znajduje się cmentarz nr 125 z I wojny światowej.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego.
Źródło: Wikipedia.org
|
