Olszana – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie. Dzięki dobremu położeniu i sprzyjającym warunkom Olszana znana jest z rozległych sadów owocowych. Wieś należy do parafii w Czarnym Potoku. Działa tu też gospodarstwo agroturystyczne. Olszana była kilka razy niszczona przez powódź.
Położenie
Miejscowość położona w dolinie rzeki Jastrzębik, w Beskidzie Wyspowym na wysokości około 360 m n.p.m. znajduje się w odległości około 7 km od Podegrodzia i 20 km od Nowego Sącza. Zajmuje 7,97 km² (12,3% powierzchni gminy). Graniczy z: Rogami, Olszanką, Czarnym Potokiem, Łąckiem oraz z Szczereżą.
Toponimika nazwy
Najstarszy zapis: Olsana nazwy pochodzi z 1289 r. Jan Długosz w "Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis" wymienia nazwę Olschana. Nazwa wsi pochodzi od olszyn porastających brzegi potoku Jastrzębik.
Historia
Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1289 roku w Kodeksie Małopolskim. Kolejne wzmianki pochodzą z 1293 r. i mówią o założeniu wsi na tzw. surowym korzeniu przez Mateusza, kapelana św. Kingi. W 1317 roku otrzymała lokację na prawie magdeburskim. W XIV wieku była własnością sądeckich Klarysek.
Od XV wieku stanowiła własność królewską. W XVII wieku przez wieś przejeżdżał król polski – Jan III Sobieski, zatrzymując się na nocleg w pobliskim Szczereżu. W drugiej połowie XVIII wieku we dworze w Olszanie zamieszkał ród Dzianorów, a po nich ród Kopaczyńskich.
Od 1820 roku istniała tu szkoła, która mieściła się w drewnianym domku krytym strzechą. W 1900 roku wybudowano budynek nowej szkoły, również drewniany. W 1934 roku wieś nawiedziła powódź, która zniszczyła wiele zabudowań, w tym szkołę.
W 1940 roku wieś nawiedziła kolejna powódź, oraz klęska nieurodzaju, a w 1942 epidemia czerwonki, w wyniku której zmarło 60 mieszkańców wsi, w tym 6 dzieci.
W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim.
Zabytki
Liczne murowane i drewniane przydrożne kapliczki i krzyże.
Edukacja
Szkoła Podstawowa im. Mieczysława Wieczorka
W budynku szkoły podstawowej mieści się filia Biblioteki Gminnej w Podegrodziu. Powstała 7 stycznia 1957 roku.
Źródło: Wikipedia.org
|
