Nagawczyna – wieś w Polsce województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Dębica. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
Historia
Wieś powstała najprawdopodobniej w XIV wieku. Pierwsze potwierdzające jej istnienie - dokumenty datowane są na 1492 rok. Miejscowość należała wtedy do Trzecieskich. W 1568 roku Jan Trzecieski, sekretarz króla Zygmunta Augusta był dziedzicem połowy miasta, Lato-szynka, Pustyni i właśnie Nagawczyny. W XVI stuleciu Nagawczyna przeszła we władanie Ligęzów. Za ich panowania wieś miała 11 łanów, karczmę i sadzawki rybne. Ród ten zbudował dworek, który wraz z zabytkowym parkiem znajduje się w Nagawyczynie do dziś. Miejscowość ta należała wtedy do dębickiej parafii, a cechowała ją gospodarka folwarczno pańszczyźnianą. Losy i historia Nagawczyny zawsze były związane z Zawadą, ponieważ obie miejscowości graniczą ze sobą. W XVII wieku majątki te przechodziły w różne ręce, by ostatecznie trafić do Radziwiłłów. Niestety, Nagawczyna pozostawała w cieniu Zawady i dworek wzniesiony przez Ligęzów coraz bardziej niszczał. Pierwszy rozbiór Polski sprawił, że wieś znalazła się pod panowaniem austriackim. Kiedy w 1791 roku w Zawadzie powstała parafia,wydzielona z parafii Lubzina, Nagawczyna została do niej przeniesiona z dębickiej parafii. Gdy wieś przeszła we władanie Raczyńskich, Atanazy odbudował zniszczony dworek, który po II wojnie światowej służył wsi za szkołę podstawową. Co ciekawe, nie ma żadnych wzmianek o jakichkolwiek wydarzeniach w Nagawczynie związanych ze słynną rzezią galicyjską 1846 roku. Spowodowane jest to prawdopodobnie tym, że Raczyńskich nie było wtedy w majątku dębicko - zawadzkim. Dzięki temu zamek i pałacyk ocalały.
W 1871 roku Nagawczynę nawiedziła epidemia cholery. Z tego powodu - podobnie jak w innych miejscowościach we wsi założono cmentarz dla ofiar tej choroby. I i II wojna światowa nie oszczędziła Nagawczyny. Na terenie wsi toczyły się walki partyzanckie. W domu Anny Więcek znajdowała się tzw. melina, czyli miejsce w którym ukrywano partyzantów. We wsi przechowywano także broń i sprzęt, była tu skrzynka kontaktowa, odbywały się narady i odprawy. W lasach Nagawczyny ukrywali się partyzanci.
|
