Polski / Polski  English / Angielski  Русский / Rosyjski
E-mail:
Hasło:
» Załóż konto
» Zaloguj podpisem elektronicznym

Kościół pw. Wszystkich Świętych w Iwoniczu



         Kościół usytuowany jest w centrum wsi przy drodze do Iwonicza Zdroju. Kościół jest orientowany, wzniesiony w konstrukcji zrębowej na kamiennym podmurowaniu. Ściany wzmocnione lisicami, szalowane są deskami w układzie pionowym z listwowaniem. Wieża o konstrukcji słupowo-ramowej z nadwieszoną izbicą, szalowana deskami. Murowana zakrystia także od zewnątrz oszalowana.


       Budowla składa się z prezbiterium na rzucie prostokąta zamkniętego od wschodu trójbocznie oraz szerszej prostokątnej, wydłużonej nawy. Do prezbiterium przylegają: zakrystia (XVII w.) od północy oraz kaplica Matki Boskiej Bolesnej (k. XIX w.) od południa – obie na rzucie prostokątów. Do nawy dostawione od północy i południa kaplice (k. XIX w.), wybudowane na rzucie prostokątów zamkniętych trójbocznie. Wieża od zachodu, na rzucie zbliżonym do kwadratu, z wąskimi aneksami od pn. i pd.
Prezbiterium i nawa o wspólnym dwuspadowym, jednokalenicowym dachu, od wschodu trójpołaciowym, z sześcioboczną wieżyczką na sygnaturkę z latarnią nakrytą cebulastą kopułką. Odcinki nawy ponad zaskrzynieniami i aneksy wieży nakryte dachami pulpitowymi. Zakrystia i kaplica Załuskich nakryte dachami trójspadowymi. Nad kaplicami dostawionymi do nawy – dachy pięciopołaciowe. Wieża o ścianach pochylonych w wyższej części, z nadwieszoną izbicą, szalowana deskami z ozdobnie wyciętą koronką u dołu, nakryta jest dachem namiotowym z cebulastym hełmem z latarnią zamkniętą cebulastą kopułką. Pokrycie dachów stanowi blacha. Więźba dachowa nad prezbiterium i nawą – storczykowa z wzdłużnym usztywnieniem.
Nawa i prezbiterium przykryte stropem z fasetą (pierwotnie w nawie, w jej części wschodniej – strop z zaskrzynieniami). Nawa wtórnie przedzielona trzema parami podwójnych kolumn. W zakrystii sklepienie kolebkowe z lunetami. Ściana tęczowa o wykroju prostokątnym ze ściętymi narożnikami; na belce tęczowej Grupa Pasji z XIX w. Symetryczne kaplice po bkach nawy otwarte do wnętrza szerokimi prostokątnymi prześwitami. W kaplicy Załuskich chór muzyczny i loża kolatorska otwarta do prezbiterium. Ściany i strop dekorowane neobarokową iluzjonistyczną polichromią. W drzwiach z prezbiterium do zakrystii zachowany XVII-wieczny zamek kowalskiej roboty, w drzwiach w nawie – wtórnie użyte gotyckie okucia z 2 poł. XV w.
W przeważającej części neobarokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z lat 1884-1895 i jest dziełem Józefa Aszklara. Są to ołtarze, Grupa Pasji na belce tęczowej, ambona. Wcześniejsze elementy wyposażenia to prospekt organowy w kaplicy Załuskich z poł. XVII w. (uzupełniany w XIX w.), antepedium późnobarokowe w ołtarzu św. Józefa z ok. 1700r. (dzieło snycerzy krośnieńskich), drewniana chrzcielnica w formie kielicha z ok. 1700 r., z późniejszą XIX-wieczną pokrywą. W prezbiterium ponad obecną fasetą zachowały się ślady polichromii o motywach roślinnych, pochodzącej z XV/XVI w.
Na dzwonnicy znajdują się dwa XVI-wieczne późnogotyckie dzwony.
Kościół w Iwoniczu zachował, mimo przebudowy i przekształceń, czytelny pierwotny gotycki układ i konstrukcję i jest jednym z najcenniejszych obiektów sakralnej architektury drewnianej Małopolski.

         Kościół wzniesiony został w latach 60.XV w. z fundacji Marcina Iwonickiego, konsekrowany w 1464 r. przez biskupa Iwo Odrowąża. Pierwotnie kościół posiadał więźbowo-zaskrzynieniowo-zaczepowy system, należący do najstarszych zachowanych typów konstrukcyjnych kościołów drewnianych (np. Kościoły w Haczowie i Bliznem). W latach 60. XVI w. zamieniony został na zbór protestancki i pozostawał nim do roku 1634. Wówczas to do prezbiterium dobudowano murowaną zakrystię ze skarbcem na piętrze, a do elewacji zachodniej dostawiono wieżę-dzwonnicę. W 1657 r. spustoszony został przez wojska Jerzego II Rakoczego, księcia siedmiogrodzkiego. Po połowie XVIII w. przeprowadzono remont kościoła, w trakcie którego dokonano barokizacji wnętrza. Następnie, w latach 1884-95 został powiększony i gruntownie przebudowany w inicjatywy rodziny Załuskich (przedłużono korpus nawowy zmieniając równocześnie układ z jednonawowego na trójnawowy, dobudowano dwie kaplice tworzące rodzaj pseudotranseptu, do prezbiterium dostawiono prywatną kaplicę Załuskich, ściany oszalowano deskami likwidując gont, przesunięto i częściowo przebudowano wieżę). Ufundowano wówczas także nowy, neobarokowy wystrój wnętrza. Polichromię ścian i stropów wykonali Paweł i Jan Bogdańscy z Jaślisk. Autorem nowego wyposażenia świątyni był snycerz Józef Aszklar z Lubatowej. Przebudowa ta spowodowała znaczące zatarcie pierwotnych gotyckich cech stylowych. W XX w. remonty i prace konserwatorskie przeprowadzono w latach 70. (wnętrze i wyposażenie) i w latach 80. (wymiana pokrycia dachu).



Opracował:Grzegorz Dereń
przewodnik beskidzki
tel. 510068379




 
Brak komentarzy
Produkcja i Hosting ZETO-RZESZÓW