Hłomcza

             Miejscowość leżąca na Pogórzu Dynowskim, w dolinie Sanu , przy drodze wiodącej z Sanoka do Ulucza.

Szerokość geograficzna 4937\'57.8''N

Długość geograficzna 2216\'47.4''E

Historia.

             Pierwsza pisemna wzmianka o Hłomczy pochodzi z 1402 roku gdy wspomniany jest bród hłomczański (Bród Chlumcense). W kolejnych źródłach staropolskich, wieś występuje pod nazwami Hlumcza, Hlumpcza(1429),  Lunicza(1444), Hlomyecz(1500). W 1439 r. wzmiankowana jest w Hłomczy parafia prawosławna. W 1443 r. tywun- urzędnik na Rusi- niejaki Mal z Hłomczy był asesorem sądu grodzkiego w Sanoku. W 1468 r. wieś została przeniesiona na prawo niemieckie. W 1548 wraz z wsiami Ulucz  i Dobra została włączona przez Zygmunta Augusta do żup ruskich i wyjęta spod jurysdykcji starostwa sanockiego.

             Do 1772 r. wieś była własnością królewską. W I poł. XIX w. wieś nabyła rodzina Tergonde a końcem tegoż stulecia Adolf Raszowski.

Na terenie wsi zlokalizowano 13 stanowisk archeologicznych. Pierwsze z nich odkrył w 1979 r. prof. Michał Parczewski. Była to osada leżąca na lewym brzegu Sanu, w południowej części wioski nazywanej Mogielnice. Odnalezionu tu 124 jamy osadowe, ceramike oraz przedmioty z kamienia, brązu i żelaza. Znaleziska pochodzą z epoki kamienia, brazu wczesnej epoki żelaza, wpływów rzymskich oraz wczesnego średniowiecza.

             W Hłomczy znaleziono również ślady szałasu ze skór, zbudowanego przez ludność żyjącą w kulturze magdaleńskiej. Ludzie żyjący tu jakieś 14 tys.lat p.n.e. zajmowali się zbieractwem, rybołóstwem oraz łowiectwem ( min renifery).

Kolejną ciekawostką jest tzw. "skarb odlewcy" składający się z ponad 300 ozdób brązowych złożonych w naczyniu. Pochodzi on z około 700 r. p.n.e. Istniała tu wówczas osada tzw. "ludności tarnobrzeskiej". W I i na początku II w.  n.e. żyła tu ludność kultury przeworskiej. Odsłonięto pozostałosci 3 domostw oraz jamy gospodarcze.

             Z X i XI wieku znaleziono ślady ludności słowiańskiej.

Zabytki.

• Cerkiew pod wezwaniem Soboru Matki  Bożej. Na początku prawosławna a od 1946 r. używana jako filialny kościół rzymsko-katolicki.

Oprac:    Grzegorz Dereń /  ZETO - RZESZÓW